Przepraszam, to niemal oszustwo

.

Stefan Bratkowski:

„Ktoś podał Euro­pej­skiemu Try­bu­na­łowi Spra­wie­dli­wo­ści fał­szywe infor­ma­cje – w spo­sób, który bli­ski jest oszu­stwa. Wyrok w spra­wie pol­skich „Otwar­tych Fun­du­szy Eme­ry­tal­nych” oparty jest na wpro­wa­dze­niu Try­bu­nału w błąd. Nie sądzę, by ktoś zakwe­stio­no­wał infor­ma­cje, które podam poni­żej – które, co piszę z przy­kro­ścią, podam nie pierw­szy raz. Jako stary autor dzie­jów ban­ków, ban­kie­rów i obrotu pieniężnego.

Od początku pisa­łem, że to nie „reforma eme­ry­talna”, a raczej pomysł na „sko­kowe” uru­cho­mie­nie giełdy, na szybki „kapi­ta­lizm powszechny”. Oszu­stwem była sama już nazwa „Otwar­tych Fun­du­szy Eme­ry­tal­nych”. W języku gieł­do­wym całego świata fun­du­sze „otwarte” to fun­du­sze zarzą­dzane przez wybie­ralną repre­zen­ta­cję wkład­ców, nato­miast fun­du­szami „zamknię­tymi” rzą­dzą mene­dże­ro­wie, anga­żo­wani przez wła­ści­cieli. Nasze OFE są kla­sycz­nymi fun­du­szami „zamknię­tymi”: rze­komi „wkładcy” nie mogą nijak decy­do­wać o „swo­ich” pie­nią­dzach. Na co dawno zwra­cał uwagę Piotr Kuczyń­ski – nie mają prawa decy­zji, czy w ogóle chcą takiego roz­po­rzą­dze­nia się ich pie­niędzmi, tym bar­dziej – nie mają prawa wyboru, któ­remu funduszowi…

Nie mogą takiego prawa mieć. Nie są wła­ści­cie­lami prze­ka­zy­wa­nych OFE pie­nię­dzy, wła­ści­cie­lem jest ZUS, Zakład Ubez­pie­czeń Spo­łecz­nych, to on je prze­ka­zy­wał tym OFE, mocą wła­snej decy­zji, nie poje­dyn­czych „ubez­pie­czo­nych”. W świe­tle prawa ci „ubez­pie­czeni” nie mieli nic do powie­dze­nia w spra­wie losu tych pie­nię­dzy. Nawet, gdyby ich pytano. Decy­zje należą do ZUS-u jako właściciela.

Pie­nią­dze ZUS-u są pie­niędzmi publicz­nymi, za które odpo­wiada pań­stwo. Na mar­gi­ne­sie: ZUS (Zakład Ubez­pie­czeń Spo­łecz­nych) scen­tra­li­zo­wano już przed wojną, po woj­nie włą­czono do budżetu. Ten budżet całymi latami wyda­wał nad­wyżki wpły­wów do ZUS-u nad wypła­tami, zagar­nął i nie­ru­cho­mo­ści ZUS-u, i papiery war­to­ściowe; nie sły­sza­łem, by te zawłasz­czone środki przy­naj­mniej obliczono.

Piszę słowo „ubez­pie­czeni” w cudzy­sło­wie, ponie­waż to nie jest żadne ubez­pie­cze­nie od wyli­czal­nego ryzyka, ani sys­tem oszczęd­no­ściowy. „Ryzy­kuje” w takim „sys­te­mie eme­ry­tal­nym” tylko sam ZUS – tym, że poży­jemy dłu­żej i będzie musiał dłu­żej, zatem wię­cej pła­cić. Wła­dze pań­stwowe same na dobi­tek mia­no­wały mene­dże­rów OFE, prze­ka­zu­jąc im pie­nią­dze publiczne, gro­ma­dzone przez insty­tu­cję pań­stwową. Za te pie­nią­dze kupo­wali oni obli­ga­cje pań­stwowe – pier­wot­nie nawet do 80% obro­tów. Obli­ga­cje, które mógł kupo­wać sam ZUS, bez­po­śred­nio.

Część „skła­dek”, ścią­ga­nych przez ZUS, tra­fiała od 1 marca 1999 r. do Powszech­nego Towa­rzy­stwa Eme­ry­tal­nego, czyli do „Otwar­tych Fun­du­szy Eme­ry­tal­nych”. Były one rów­nież insty­tu­cją pań­stwową, która tylko miała dzia­łać jak pry­watny biz­nes, ale była pry­wat­nym biz­ne­sem wyłącz­nie owych mia­no­wa­nych przez pań­stwo mene­dże­rów, a nie „wkład­ców”, tj. „ubez­pie­czo­nych”. Obrona „naszych pie­nię­dzy” była obroną tych, któ­rzy na zarzą­dza­niu „otwar­tymi fun­du­szami eme­ry­tal­nymi” zara­biali bądź w inny spo­sób czer­pali z nich korzy­ści. Ich sytu­acja była szcze­gól­nie deli­katna – wszyst­kich

OFE  opie­rały swoje finanse na pań­stwo­wych papie­rach skar­bo­wych (obli­ga­cji) po kilku latach już tylko w 50 pro­cen­tach. Z tych obli­ga­cji naj­bez­piecz­niej­sze są te indek­so­wane infla­cyj­nie. Ale i tak opro­cen­to­wa­nie obli­ga­cji było niż­sze od 7 pro­cent od obro­tów, jakie pobie­rali mene­dże­ro­wie OFE – nim obni­żono im ten pro­cent o połowę, a potem do 2,5%. Co i tak było wię­cej niż 1% od obrotu – ame­ry­kań­skich mene­dże­rów fun­du­szy emerytalnych.

Do dziś nas nie poin­for­mo­wano, ile od 1999 roku OFE razem dostały od ZUS-u, i tak dofi­nan­so­wy­wa­nego przez budżet (w roku 2010 – OFE wzięły od ZUS-u 22,4 mld zł). Wedle Rocz­nika Sta­ty­stycz­nego ich aktywa w ostat­nim roku pro­spe­rity świa­to­wej 2007 wyno­siły 140,6 mld zł, praw­do­po­dob­nie więc mają mniej niż w sumie z ZUS-u dostały. Przez czas świa­to­wej zaś pro­spe­rity 2005–2007 pobie­rały od przej­mo­wa­nych skła­dek, pod­kre­ślam – od „przej­mo­wa­nych skła­dek” (jak to okre­ślał Rocz­nik Sta­ty­styczny), rocz­nie kolejno jako „przy­chody wyni­ka­jące z zarzą­dza­nia OFE” 818,6, 959,9 i 1056,5 milio­nów zło­tych, a prócz tego – wyna­gro­dzeń za to zarzą­dza­nie kolejno 381, 401,1 i 586,6 milio­nów zło­tych. Jan Krzysz­tof Bie­lecki osza­co­wał łączną sumę tych kosz­tów OFE za 11 lat na około 13 miliar­dów zł, bra­nych z pie­nię­dzy od ZUS-u, czyli z pie­nię­dzy podat­ni­ków, a nie zara­bia­nych przez sie­bie. Było czego bro­nić. A warto pamię­tać, że „ubez­pie­czo­nym” przy­słu­guje regres do pań­stwa, które tak roz­pu­ściło ich zbio­rowe pie­nią­dze, wobec któ­rych jed­nak nie korzy­stali z indy­wi­du­al­nego prawa własności.

W papie­rach skar­bo­wych lokuje swe środki sam ZUS, czer­piąc dochód z ich opro­cen­to­wa­nia, bez pośred­nic­twa OFE, bez pła­ce­nia im za to miliar­dów zł. Sam w żaden inny spo­sób nie pomnaża tego, co zbiera, i musi dosta­wać rocz­nie na swoje cele dodat­kowo dwa­dzie­ścia parę, lub nawet i kil­ka­dzie­siąt miliar­dów zł dota­cji pań­stwo­wych. Gdyby loko­wał środki eme­ry­talne na indy­wi­du­al­nych kon­tach eme­ry­tal­nych w ban­kach na 5 % na pro­cent skła­dany, po 40 latach pobie­ra­nia „skła­dek” miałby dla „inwe­stora” 3 i 2/3 razy tyle, co w sumie od niego pobrał (dla­tego warto zapo­znać się z anglo­sa­skimi roz­wią­za­niami dla eme­ry­tur, opar­tymi na „oszczęd­no­ściach kon­trak­to­wych”, jak je zwą Ame­ry­ka­nie).

Rozu­mia­łem ambi­cję skró­ce­nia drogi do pozy­cji ame­ry­kań­skich fun­du­szy eme­ry­tal­nych, obej­mu­ją­cych wtedy około jed­nej trze­ciej udzia­łów w ame­ry­kań­skiej gospo­darce (łącz­nej war­to­ści kil­ku­set miliar­dów dola­rów). Ale gieł­dowy biz­nes oszczęd­no­ści „płyn­nych” (jak je nazy­wają Ame­ry­ka­nie) to biz­nes bar­dzo nie­sta­bilny, ugrać wię­cej, niż się ma, nie jest łatwo, a byle prze­si­le­nie gieł­dowe nie­sie groźbę strat – takich jak obecne, w skali świata na setki miliar­dów dola­rów. Cała pol­ska ope­ra­cja nie miała nic wspól­nego z zarzą­dza­niem ame­ry­kań­skimi gieł­do­wymi oszczęd­no­ściami płyn­nymi, pol­skie przed­się­bior­stwa zresztą nie idą jesz­cze „do publicz­no­ści” (jak to nazy­wają Ame­ry­ka­nie), by ze sprze­daży akcji zyskać środki na roz­wój, to jesz­cze gospo­darka na to za młoda. Nie potrze­bują. Żyją ze sprze­daży swo­ich pro­duk­tów lub usług, nie­chęt­nie się­ga­jąc po kre­dyty ban­kowe. Ope­ra­cja zain­sta­lo­wa­nia OFE nie miała rów­nież nic wspól­nego ze sko­ko­wym przej­ściem od gospo­darki „pla­no­wej” do gospo­darki ryn­ko­wej z przy­wró­ce­niem pie­nią­dza – co zasłu­gi­wało na nagrodę Nobla z eko­no­mii (żadna z prac eko­no­micz­nych, nagro­dzo­nych Noblem w ciągu ostat­nich 20 lat, nie wywo­łała w świe­cie takich zmian jak „reforma Balcerowicza”).

Był­bym rad, gdyby ludzie tej miary co pro­fe­so­ro­wie Leszek Bal­ce­ro­wicz, Marek Belka, Marek Góra, Jerzy Hau­ser i Jacek Rostow­ski zade­kla­ro­wali wspólny udział w pra­cach nad cał­ko­witą rekon­struk­cją sys­temu eme­ry­tal­nego – tak, by, już usa­mo­dziel­niony (jak chciał już przed wojną Wik­tor Kościń­ski, naj­więk­szy pol­ski znawca pro­blemu), dał się może obró­cić z „podat­ko­wego” w oszczęd­no­ściowy, pomna­ża­jący ścią­gane „składki” w sys­te­mie oszczęd­no­ści kon­trak­to­wych.

Do wia­do­mo­ści Pro­fe­so­rów Leszka Bal­ce­ro­wi­cza, Marka Belki, Marka Góry, Jerzego Hau­sera i Jacka Rostow­skiego. Także – Witka Gadomskiego.”

Źródło – http://studioopinii.pl/artykul/4943-stefan-bratkowski-przepraszam-to-niemal-oszustwo#comment-2262 .

Polecam:

– Tygodnik Przegląd o OFE – http://www.stachurska.eu/?p=704

– Nie popyt i podaż, a spekulacja – http://www.stachurska.eu/?p=176

– System kapitałowy, czy repartycyjny – http://www.stachurska.eu/?p=6984

– W OFE nie inaczej niż w ZUS-ie – http://www.polityka.pl/kraj/rozmowyzakowskiego/1544335,1,rozmowa-z-prof-markiem-gora-wspoltworca-reformy-emerytalnej.read

– Zmierzch idiotów – http://www.stachurska.eu/?p=7796 .

22 Responses to Przepraszam, to niemal oszustwo

  1. Zacytuję fragment z mojego artykułu ” OFE-wielki przekręt”:
    „Prof. Józef Blass, mieszkający w USA specjalista zajmujący się zawodowo funduszami emerytalnymi, powiedział w 2002 r. o tej reformie emerytalnej na konferencji zorganizowanej przez „Gazetę Wyborczą”: „Mam czasem uczucie, że obserwuję największy skok na bank w historii Polski” (cytuję za Markiem Czarkowskim – PRZEGLĄD 15 marca 2009). ” Nic dziwnego, ze prof. Blass jest znienawidzony przez lobbystow OFE.

    Dzis jestem coraz bardziej przekonana, ze OFE to największa GRABIEŻ w historii na żywym organizmie Polski i jej obywateli spowodowany gigantyczną korupcją połączoną z głupotą decydentów.

    W kontekscie przedlużania wieku emerytalnego – na ważny aspekt sprawy zwrocila uwage prof. Leokadia Oręziak. Gdyby nawet przyjać, ze osoby starsze mają prace, to na wydluzeniu wieku emerytalnego zyskaja wlasciciele korporacji zarzadzajacych OFE, bo jeszcze im spadnie dodatkowy deszcz pieniedzy ze skladek. A nawet gdy osoby starsze nie beda mialy pracy to i tak odsunęloby sie o pare lat rozpoczecie wyplat emerytur, choc marnych to jednak wyplat, a wiec czysty zysk dla OFE. Nie bez powodu Balcerowicz tak grzmial, ze trzeba natychmiast wydluzyc wiek emerytalny.

    Stad wniosek, ze jednym z warunkow wydluzenia wieku emerytalnego powinna byc likwidacja OFE przynajmniej dla osob kilka lat przed emeryturą. Już teraz powinno sie wprowadzic taka zasadę w trybie pilnym. Właśnie ogloszono, ze wartosc akcji ulokowanych na gieldzie przez OFE spadla o 13 mld w ciagu 11 miesiecy 2011 roku (PRZEGLĄD nr 1(627) – artykul Andrzeja Dryszela). W tym samym numerze jak zwykle poruszający artykuł L.Oręziak.

  2. http://paradowska.blog.polityka.pl/2012/04/03/smolenska-choroba/#comment-96143 :

    wiesiek59
    3 kwietnia o godz. 22:50

    „W szczycie koalicyjnego sporu o emerytury media obiegła triumfalna wiadomość z sektora finansowego: OFE zarobiły dla przyszłych emerytów 30 proc.! Jako że PR OFE zawsze miały świetny, doprecyzujmy: OFE zarobiły to 30 proc. w ciągu ostatnich 36 miesięcy ? czyli od czasu, gdy najwięcej poprzednio straciły. W 2008 roku stopa zwrotu OFE była ujemna (prawie -14 proc.)!

    [….]Bo jak ktoś komuś buchnie stówę, to się nazywa kradzież. Jak milion ? to jest defraudacja. A jak 600 mln to ?inżynieria finansowa?.
    http://blog.rp.pl/gwiazdowski/2012/04/03/czym-sie-rozni-kradziez-od-inzynierii-finansowej/
    ————
    Zdecydowanie bardziej dotykający nas temat……
    Co Wy na to?
    Pełen przekręt w majestacie prawa uchwalonego przez naszych „wybrańców”…….”


    http://paradowska.blog.polityka.pl/2012/04/03/smolenska-choroba/#comment-96148 :

    Kartka z podróży
    3 kwietnia o godz. 23:09

    „Wiesiek 59
    Ja to trzy razy czytałem i nie mogłem pojąć! Tym bardziej, że 3/4 kapitału OFE to podobno obligacje skarbu panstwa czyli jego długi – znaczy nasze długi. To jest jedna szulerka, jak gra w trzy karty.
    Pzdro”

  3. http://paradowska.blog.polityka.pl/2012/09/12/premier-z-licytacji/#comment-101675 :

    wiesiek59
    18 września o godz. 16:41

    „To do niego – pośrednio przez różne spółki – należy towarzystwo zarządzające OFE Polsat. Jeśli to drugie, to państwowy bank ratuje Polsat przed wiszącą nad nim groźbą wypłaty klientom 38,5 mln zł.

    Więcej… http://wyborcza.biz/biznes/1,100896,12507926,PKO_BP_przejmie_Polsat__Wniosek_jest_juz_w_UOKiK.html#ixzz26pffzvi4
    ==============

    Zdumiewające……
    Ktoś na tym zarobi, dopłacą jak zwykle obywatele?”

  4. „…Obecnie OFE mają w swoich portfelach akcje warte prawie 100 mld zł, co stanowi prawie 36 proc. ich portfela. Gdyby zapełniły swoje portfele akcjami do poziomu dozwolonego przez ustawę, czyli do poziomu 47,5 proc., mogłyby posiadać akcje warte nawet ponad 130 mld zł. I jeszcze jedno: OFE odpowiadają za ok. 20 proc. kapitalizacji polskich spółek na GPW.

    Już teraz niepewność wokół OFE wywołuje niepokój wśród inwestorów. – Wygląda na to, że bardzo słabe zachowanie polskiej giełdy w ostatnich tygodniach to dyskontowanie ewentualnych strat wynikających z wyprzedaży, jaką mogą nam zaserwować OFE – konkluduje Przemysław Kwiecień” Więcejhttp://biznes.pl/magazyny/finanse/koniec-ofe-pograzy-polska-gielde,5463536,magazyn-detal.html .

    To że OFE pogrążają system emerytalny to nic?

  5. „Za prywatyzacją emerytur w Polsce i wprowadzeniem OFE stoi światowy spisek, w który uwikłany jest m.in. Bank Światowy – uważa prof. Leokadia Oręziak z SGH. I dodaje: Proces wprowadzania w Polsce OFE był daleki od standardów demokratycznych. Teraz trzeba zastosować węgierskie rozwiązanie. Albo najlepiej zupełnie zlikwidować OFE…” Więcejhttp://biznes.pl/magazyny/finanse/ofe/polska-nie-zdolala-sie-oprzec-brutalnej-presji,5519614,magazyn-detal.html .

  6. Deipnosophist pisze:

    Albo najlepiej zupełnie zlikwidować OFE…”

    ZUS i OFE trzeba zlikwidować. Ewentualnie uczynić dobrowolnymi. Nieetyczne jest to, że gra hazardowa jest przymusowa. Emeryt zakłada się z ZUS. Jeśli on długo żyje, to wygrał, jeśli żyje krótko, to wygrał ZUS.

  7. System kapitałowy, czy repartycyjny – http://www.stachurska.eu/?p=6984

  8. Deipnosophist pisze:

    Można dyskutować o systemie, natomiast, żeby móc dyskutować z pozycji pełnoprawnego uczzestnika dyskusji, trzeba mieć możliwość wyboru. Teraz jesteśmy zdani na swojego pana, który dla niewolnika wybierze najlepszy jego zdaniem (pana) system.

  9. Skopiowałam:

    „…WFC opracował z tego względu globalny, polityczny plan akcji. Nie można uwzględniać setek różnych życzeń. Trzeba ustalić priorytety, nawet, jeżeli trzeba pominąć niektóre z życzeń. Ruchy społeczne muszą wiedzieć, jaki cel im przyświeca. Ważna jest presja ulicy.

    Bardzo prosto jest napisać coś na twitterze czy podpisać jakąś petycję w internecie. Politycy o tym wiedzą, i nie wywiera to na nich większego wrażenia. Społeczne media mogą służyć do mobilizacji ludzi i do informacji, ale nie zastąpią one staromodnego, politycznego zaangażowania, bezpośredniego kontaktu z jakimś ministrem czy posłem, albo ulicznej demonstracji, tak jak w Turcji. To są wciąż jeszcze najbardziej efektywne metody, by dokonać oddolnych przemian.”

    Politycy wiedzą i ignorują?

  10. W zaparte, czy jakoś tak – http://wiadomosci.onet.pl/kraj/marcinkiewicz-o-ofe-czuje-sie-oszukany/tffer . Jeśli nic się nie zmieniło to K. Marcinkiewicz pracuje w Londynie i tam płaci podatki, więc tu się o OFE wypowiada dla potrzeb „teatralnych”, żeby nie powiedzieć „gierek” czy jakoś tak?

  11. „W prywatnych funduszach na razie chce zostać niecałe 150 tys. z 14 mln przyszłych emerytów – informuje „Gazeta Wyborcza”…” Więcejhttp://emerytury.onet.pl/prasa/garstka-w-ofe,1,5640310,artykul.html .

  12. OPTY pisze:

    Zapiszcie i zapamiętajcie, bedziemy starannie rozliczać

    Tak dla przypomnienia… Szydło obiecala:
    kazdemu dziecku dać po 500zl /mc
    – nie dopuscić do zamkniecia ani jednej kopalni i nie zwolni zadnego górnika
    – reaktywuje Stocznie w Szczecinie
    – anuluje wiek emerytalny 67 i przywroci 65
    – zlikwiduje VAT8% na ubranka dla dzieci
    – obnizy VAT do 22%
    – da prace mlodym i mieszkania socjalne na start
    – pensje pielegniarkom i calej sluzbie zdrowia PODWOI
    – przewalutuje frankowiczów
    – zwiekszy 3 krotnie kwote wolna od podatku
    – podniesie renty i zwiekszy emerytury
    – podniesie najnizsza krajowa do poziomu UE
    – podwoi naklady na polska nauke
    – zrepolonizuje banki
    – opodatkuje hypemarkety i banki
    – lekarz i dentysta bedzie w kazdej szkole
    – przedszkola beda za friko
    – obnizy CIT z 19 do 15% dla przedsiebiorstw zatrudniajacych min. 3 osoby
    – wycofa PL z pakietu klimatycznego
    – stworzy system obrony terytorialnej kraju
    – zlikwiduje NFZ pieniadze przekaze wojewodom
    – zapewni wzrost liczby lekarzy i pielegniarek
    – ochroni lasy panstwowe zapisem w Konstytucji
    -bedzie bronić zlotówki przed Euro
    – bedzie bronić polskiej ziemi przed wykupem
    – bedzie aktywnie dzialać na rzecz odbudowy nowoczesnego polskiego przemyslu
    – wyrówna doplaty bezposrednie dla rolników
    da im tez rekompensaty zwiazane z embargiem rosyjskim
    – dokona zmian dotyczacych ustaw smieciowych.
    – da prawo rodzicom do decydowania o edukacji swoich dzieci
    – zlikwiduje gimnazja, przywróci 8- klasowa szkole podstawowa i 4-letnie licea
    – bankowy tytul egzekucyjny zlikwiduje
    – zwiekszy i wesprze eksport- program uruchomienia biliona 400 mld zl. na inwestycje, lacznie z funduszami europejskimi
    – rozwinie budownictwa mieszkaniowe
    – odbuduje polski przemysl
    – powola Narodowa Rade Rozwoju
    – powola Rade Przedsiebiorczosci
    – usprawni i uskuteczni dyplomacje
    – stworzy bezpieczenstwo energetyczne
    Warto sobie zapisać.

  13. LudwikTessier 16.01.2016 r. o 09:43 pisze na FB:

    „(…) Jesteśmy [zatem] ogromnie uzależnieni od opinii agencji ratingowych, a one potrafią pogrozić palcem. Niedawno zresztą jedna z agencji szantażowała Polskę, że gdy tylko będziemy chcieli zmienić coś w Otwartych Funduszach Emerytalnych, to obniżą nam rating. A jak wiadomo, te agencje, będące prywatnymi instytucjami, stoją murem za korporacjami finansowymi, stanowią właściwie ich „zbrojne ramię” do obrony interesów w różnych krajach. Zapomina się przy tym, że te agencje popełniły mnóstwo błędów, które spowodowały kryzys globalny, ale mają na tyle silną pozycję, że trzymają wiele państw w ryzach i czują się bezkarne.

    (…)W wyniku reformy z 1999 r. około 40 proc. składki emerytalnej zamiast na wypłatę bieżących emerytur zostało skierowane do OFE, czyli na rynek finansowy. To wygenerowało ogromny deficyt w ramach ZUS-u. (…) Przed reformą z 1999 r. media w Polsce zostały zalane pieniędzmi z instytucji międzynarodowych lobbujących za przymusowym filarem kapitałowym. Rozmawiałam ze świadkami tamtych czasów, którzy opowiadali, że było tak dużo pieniędzy na reklamę, iż przychylność wobec OFE bardzo się opłacała właścicielom i redakcjom mediów. (…) Wydłużenie wieku emerytalnego jest niezwykle korzystne dla OFE, bo odwleka czas wywiązywania się ze zobowiązań wobec płatników składek. Krócej będą płacić emerytury, a dłużej pobierać opłaty.

    prof. Lidia Oręziak w rozmowie z Krzysztof Wołodźko (rok 2013)

    Cały wywiad, także o skandalu OFE, tutaj:
    http://nowyobywatel.pl/2013/05/23/ofe-i-inne-plagi-polskie/

Dodaj komentarz