Kochajmy się

„Wiesz, andsolu, jezeli osoba zwykle wywazona mocno sie
zachnie, to sa zwykle dwie mozliwe tego przyczyny. Jedna, ze nagle zupelnie stracila rownowage umyslowa, a druga, ze moze jednak byl jakis bezposredni lub posredni powod takiego zachowania. Patrze tak na Twoja do mnie odpowiedz, i mysle sobie, ze jednak wchodzimy na teren, gdzie chyba trzeba zachowac wieksza ostroznosc w wyrazaniu opinii i postaw niz masz to akurat Ci sie zdarzylo (niektore Twoje wypowiedzi sa dowcipne, inne mniej do mnie trafiaja, ale tak juz jest, ze kazdy ma swoj typ poczucia humoru). Urazila mnie w Twojej oryginalnej uwadze niezbyt fortunna skojarzenie “indyjskosci”, chocby w wersji lekkiej, z niezbyt przyjemna reakcja fizjologiczna. Chyba jednak przyznasz, ze choc byc moze intencje miales swietlane, i mozna bylo przy pewnym uporze ten tekst odczytac inaczej, to samo skojarzenie bylo mocno niefortunnie dobrane. (Na marginesie, zeby dojsc od tego, co poczatkowo napisales do upominania sie o nieskazona wersje filozofii indyjskiej, wlacznie z perfekcyjna wymowa Sanskrytu – jak to czynisz w swojej odpowiedzi – trzeba sie jednak mocno nagimnastykowac, troche jak przy dorabianiu narracji do obrazu abstrakcyjnego.) Kazdy lubi sobie pozartowac w swoim indywidualnym stylu, i uzywanie skrotow myslowych jest przy tym uprawnione, ale w pewnych okolicznosciach lepiej unikac drog na skroty i lepiej pewne slowa wywazac. Tak jest np. w przypadku grup i kregow kulturowych, ktore byly w przeszlosci, i to nieodleglej, w jakis sposob dyskryminowane. (Sam sie zreszta o lepsze dobieranie slow czesto dopominasz, gdy analizujesz krytycznie, i czesto dosadnie, cudze teksty na wlasnym blogu.) Moze rzeczywiscie powinnam Ci zarekomendowac pare ksiazek, zeby nie tylko odpowiedziec na Twoje pytania, ale takze wlasnie uwrazliwic Cie na to, jak Twoja wypowiedz, ktora wywolal moja zywa reakcje, mogla byc odebrana przez kogos jakos emocjonalnie zwiazanego z Indiami. Bo pomimo pewnego sukcesu ekonomicznego Indii (choc dalekiego od idealu), i Hindusow poza Indiami, to sa oni jedna z grup, wobec ktorych raczej nalezaloby sie starac o wieksza wrazliwosc, tak jak wobec kobiet czy Romow (co nie oznacza mozliwosci krytyki, ale nie ogolnikowej, bo wtedy ociera sie to negatywny etniczny stereotyp. Jest to kultura opisana na potrzeby Zachodu przez swoich kolonizatorow, a stereotypy przez nich rozpowszechnione,chocby pozniej podwazone przez powaznenzrodla, pokutuja w masowej kulturze do dzis. I to nie moje widzimisie, to jest szeroko uznawane w ksiazkach wydawanych i na Zachodzie, i w Indiach (polecam tu np.swietne ksiazki historyka angielskiego, Williama Dalrymple’a, ale pozycji na ten temat jest naprawde sporo. Poza tym sa chocby powiesci Rushdiego, czy Amitava Gosha – z wyksztalcenia historyka, skrzetnie wykorzystujacego swoj warsztat przy pisaniu, a wczesniej np. jest powiesc J.G Farrella “The Siege of Krishnapur”). Rozumiem, ze wcale nie wszystkich ta tradycja kulturowa i religijna musi szczegolnie interesowac lub pociagac, czy fascynowac, ale chyba warto od czasu do czasu sie przyjrzec sie wlasnym skrotom myslowym pod katem wcale nie tak nieprawdopodobnych – nawet u osob uwazajacych sie za otwarte – roznych implicit stereotypes typu “cows, castes and curry”, albo “all this Hindu mumbo-jumbo”.

I nie porownywalabym jednak mojej zywej reakcji na Twoja stylistyczno-kulturowa niezrecznosc do prob ochrony chrzescijanstwa przez mocno prawicowe kregi, jak to sugerujesz, bo mocno prawicowe otoczenie nie padlo uprzednio ofiara kolonializmu, dyskryminacji rasowej, orientalizmu, i tym podobnych przyjemnosci. I ja wcale sie nie upominam sie o uznanie jakichs doktryn, czy jedynie slusznej wizji swiata, a raczej o wieksza wrazliwosc multi-kulturowa, ktora moim zdaniem tutaj jednak troche zawiodla.

A z tym moim rzekomym upominaniem sie o jakies doktryny byloby zreszta dosc trudno, bo filozofia indyjska to naprawde zbior wielu roznych tradycji i interpretacji Wedy, choc laczy je uznanie, ze kazdy indywidualnie moze sobie wziac z tego ile chce, i ze jest uprawniony, i nawet zobowiazany, rozumiec to po swojemu, na wlasny indywidualny sposob, z ateizmem wlacznie (ostatnio prezes Amerykanskiego Towarzystwa Hinduistycznego publicznie dopominal sie o prawa ateistow do ateistycznych pogladow). Pomysl, zeby komus sprawdzac, czy jest doctrinally correct nie pochodzi z tej tradycji. Powiedzialabym, ze zamiast z prawicowym chrzescijanstwem w stylu polskim ma ona o wiele wiecej wspolnego z indywidualizmem zachodnim, postmodernistyczna dopuszczalnoscia wielu roznych interpretacji naraz, jako rownie uprawnionych, oraz ze wspolczesna psychologia (jako zestaw praktycznych technik i cwiczen, zaopatrzonych w nieco tajemniczo brzmiacy aparat pojeciowy, – dopoki sie tych trudnych do wymowienia terminow nie prze/wytlumaczy).Oczywiscie, niektorzy to wykorzystuja do wprowadzania wlasnych wersji tych tradycyjnych technik, czesto “lekko indyjskich”, i komercyjnych, ktore Cie tak, andsolu, zbulwersowaly i wywolaly Twoje oburzenie i protest, ale hinduistow czy buddystow w sumie nawet to specjalnie nie gorszy (bardziej juz wlasnie gorszy to racjonalistow o zacieciu misjonarskim) bo oni maja podejscie gleboko pragmatyczne – jak sie cos komus do czegos przydaje, to moze skorzystac, a jak nie, to nie (podobne podejscie mial takze William James, przypuszcza sie, ze czesciowo pod wplywem zetkniecia sie z ta tradycja, wiec tez byl “lekko indyjski” pod jakims wzgledem). A i jeszcze jedna cecha tej tradycji – niechec dla prozelityzmu, wlasnego, i cudzego (od jakiegos czasu juz sie staraja, zeby prawo do niebycia prozelityzowanym bylo wpisane na liste praw czlowieka ONZ).

I na koncu dodam, ze zbyt czeste koncentrowanie sie na mysleniu o prawicowym chrzescijanstwie, nawet w celu jego slusznej krytyki, moze w koncu doprowadzic do zauwazania jego aspektow wszedzie, nawet tam, gdzie ich nie ma… A szkoda, bo jest tyle roznych sposobow widzenia swiata, co nie jest zadnym zagrozeniem dla jego istnienia – o ile sie ich sobie nawzajem ani nie narzuca, ani sie ich nie obraza, i o ile trzymaja sie zasady szanowania i niekrzywdzenia bliznich. W koncu nawet swiatlo mozna widziec jako fale i jako czastke, i jeszcze sie swiat od tego nie zawalil.

I to tyle na razie, tytulem wytlumaczenia zaleglosci, po czym przejde pod bobikowa choinke w celu zlozenia swiatecznych zyczen. ”